Koppelkansen
In het pilotproject ‘Energie in Smitsveen’ werkten meerdere partners samen. Voor het bevorderen van de samenwerking werden zogenaamde koppelkansensessies georganiseerd. Die koppelkansensessies bleken van cruciale betekenis voor het project. De partners werden in die ‘setting’ gestimuleerd om te bespreken wat ze wilden bereiken. Daarmee kreeg de samenwerking een enorme stimulans. Veel van de activiteiten werden langs deze weg opgestart. En het was de plek waar van elkaar werd geleerd en samen nieuwe wegen werden ingeslagen. Steeds met als gemeenschappelijk doel: hoe zorgen we ervoor dat ‘Energie in Smitsveen’ een project wordt van bewoners voor bewoners.
Waarom ‘koppelkansensessies’?
Om vorm en inhoud te geven aan de samenwerking tussen de partners maakten we gebruik van ‘koppelkansensessies’. Dat was, omdat snel duidelijk werd dat een geslaagde energietransitie vraagt om koppeling aan andere maatschappelijke opgaven. Daar liepen we hard tegenaan tijdens de eerste fase van het project. Onze veronderstelling dat we met energievouchers van €70 bewoners konden verleiden tot energiebesparende maatregelen bleek een misser. Een belangrijke reden daarvoor was dat bewoners in Smitsveen te maken hebben met een complexe (financiële) problematiek. Voor velen is het teveel gevraagd om deze te ‘ontleden’ in verschillende onderdelen. De energiecrisis leidde bij hen niet tot zorgen over energiegebruik, maar tot bredere paniek over de totale financiële huishouding.
Stroomschema
In de koppelkansensessie van 22 september 2022 stonden we stil bij de vraag hoe we wijkbewoners die financiële ondersteuning nodig hebben beter konden helpen. Medewerkers van diverse partners komen vanuit hun werk achter de voordeur bij bewoners. En we wisten inmiddels dat veel bewoners te maken hebben met een complexe financiële problematiek. Maar ook, dat we als partners niet op de hoogte waren van alle financiële hulpmogelijkheden die er al waren. Daarbij ontwikkelden we in het kader van het project een nieuwe hulpmogelijkheid: een tool om uit te vinden of een bewoner geholpen is met ondersteuning door een energiecoach. In de koppelkansensessie maakten we ‘stroomschema’. Hoe kunnen partners bewoners zo snel mogelijk in contact brengen met de hulp die ze nodig hebben?
Bijdrage koppelkansensessies
De koppelkansensessies bleken heel geschikt om het leertraject, waarin we door nieuwe inzichten terecht kwamen, om te zetten naar concrete actie. Samenwerking ‘aan tafel’ kon snel worden omgezet naar actie voor de verschillende partners. De breedheid van het samenwerkingsverband maakte het voor partners mogelijk om bij te dragen aan het verbeteren van het project door dicht bij de eigen werkzaamheden te blijven. De projectactiviteiten werden zoveel mogelijk onderdeel van het eigen werk en in de praktijk bleek dat ze daaraan in meerdere gevallen een impuls gaven. Zo konden de sociaal makelaars van Balans na de COVID periode de wijkbewoners weer ontmoeten via de bakfietsrally en kon Portaal gebruik maken van de ‘Gratis aanpak energiebesparing’ van de gemeente Soest en de klussers van Present. En de gemeente Soest kon de uitvoering van die ‘Gratis aanpak energiebesparing’ een enorme impuls geven, omdat via de samenwerking in Smitsveen daadwerkelijk de mensen werden gevonden voor wie de regeling was bedoeld.
De overdracht
Aan de laatste koppelkansensessie, 21 maart 2023, werd voor het eerst deelgenomen door wijkbewoners. Vier vrouwen hadden aangegeven zich als ‘buurtverbinders’ aan het project te willen verbinden. Tijdens die sessie wisselden ook de partners van rol. Van ‘stuurgroep’ werden ze ‘steungroep’, met de intentie de buurtverbinders zoveel mogelijk te ondersteunen bij hun ambitie om de sociale cohesie in Smitsveen te versterken. In die koppelkansensessie werden ambities geformuleerd, maar ook gelijk een lijst met mogelijke activiteiten. Van daaruit gaat ‘Energie in Smitsveen’ door als sociaal project met de bewoners aan het stuur. Dat werd mogelijk gemaakt door de gemeente Soest.
Hoe werkt een koppelkansensessie?
De inhoud van de koppelkansensessies werd vormgegeven door de onderzoekers van de Hogeschool Utrecht, vaak in samenspraak met de projectsecretaris van het project Energie in Smitsveen. Ook deelnemers konden ideeën aanleveren voor een sessie. Door de sessies met de partners af te stemmen werd vormgegeven aan het participatieve karakter van het onderzoek en werd zorg gedragen voor aansluiting bij datgene waar de praktijk op dat moment behoefte aan had. Van september 2021 tot en met maart 2023 zijn er dertien koppelkansensessies georganiseerd. Voor alle sessies zijn vertegenwoordigers van de partners uitgenodigd. Daarbij werd bewust gekozen voor mensen van de ‘werkvloer’. De duur van de sessies was twee uur en vond op diverse locaties plaats, zoveel mogelijk ‘live’ maar tijdens de Corona periode online via Microsoft Teams. Om te werken aan de gekozen thema’s is er gebruik gemaakt van verschillende werkvormen. In het onderzoek van de HU staan werkwijze en resultaten uitgebreid beschreven.
